Xử Lý Xì Mủ Sầu Riêng Như Thế Nào Để Không Để Lại Sẹo Lớn?

Xử Lý Xì Mủ Sầu Riêng Như Thế Nào Để Không Để Lại Sẹo Lớn?

Nếu như thối rễ là “kẻ giết âm thầm” thì xì mủ thân cây sầu riêng lại là “kẻ thù công khai” của bà con nhà vườn. Nó tấn công lộ liễu, để lại những vết sẹo lớn, thâm đen, có khi lan rộng làm nứt vỏ, hư thân, sụt trái, thậm chí chết cây. Điều đáng sợ hơn là sau khi đã xử lý xong, vết xì mủ không biến mất mà còn để lại một vết thương hở lớn, nếu không chăm đúng cách, cây yếu đi rõ rệt.

Vậy xử lý xì mủ sầu riêng thế nào để không để lại sẹo xấu, mà cây vẫn hồi phục khỏe mạnh? Trong bài này, em sẽ hướng dẫn chi tiết quy trình xử lý – và quan trọng nhất là cách chăm vết thương sau xử lý, điều mà nhiều nhà vườn hay bỏ qua.

Vì sao cây sầu riêng dễ bị xì mủ?

1. Tác nhân gây bệnh chính – Phytophthora spp.

• Phytophthora palmivora (có khi là Phytophthora spp.) là loài nấm/chất giống nấm (oomycete) gây ra bệnh nứt thân, xì mủ, thối rễ ở sầu riêng. Bào tử nấm này tồn tại lâu dài trong đất và nước, dễ lây lan qua mưa, nước tưới, công cụ làm vườn hoặc đất nhiễm bệnh
• Trong điều kiện nhiệt độ từ 25–30 °C, độ ẩm cao và vườn ứ nước, nấm phát triển rất nhanh, dẫn đến xì mủ rõ rệt trên thân hoặc gốc cây 

2. Điều kiện thuận lợi cho bệnh phát triển

• Mưa nhiều, độ ẩm cao: tạo môi trường lý tưởng cho nấm phát triển 
• Đất thoát nước kém, bị ngập úng: khiến nấm dễ dàng xâm nhập qua rễ và lan lên thân 
• Mật độ trồng dày, vườn rậm rạp: làm không khí ẩm khó thoát, lan truyền bệnh nhanh hơn 
• Công cụ và đất nhiễm bệnh: bào tử nấm lưu tồn trong các dụng cụ cắt tỉa hoặc từ đất cũ (từng trồng cây cao su, hồ tiêu, dừa), dễ lây lan trên diện rộng 

3. Yếu tố cây chủ tạo cơ hội cho bệnh

• Vết thương cơ học: do cắt tỉa, khoan rễ, sâu mọt hay va quẹt, tạo "cửa" cho nấm xâm nhập 
• Cây yếu do dinh dưỡng không cân đối (như dư đạm, thiếu canxi): làm giảm đề kháng, dễ bị nấm tấn công gây xì mủ 
• Thiếu ánh sáng, thông thoáng: vườn quá che phủ, độ ẩm cao, tạo môi trường dễ cho nấm ký sinh phát triển 

4. Các vùng chịu xì mủ thường gặp

Xì mủ chủ yếu xuất hiện ở các vị trí:

• Rễ và cổ rễ: nấm xâm nhập từ đất lên thân 
• Thân, cành lớn: xuất hiện vết nứt, chảy nhựa màu nâu đỏ hoặc trắng đục 
• Lá và trái: đốm bệnh, vết sần, có thể lan sang quả gây thối sớm 

5 Bước Xử Lý Xì Mủ Sầu Riêng Chuẩn Kỹ Thuật

1. Nhận diện và làm sạch vết bệnh

• Phát hiện vết xì mủ: thường thấy nhựa thân chảy, vết ướt nâu hoặc trắng trên thân, cành hoặc gốc. Khi cạo nhẹ sẽ thấy phần gỗ đổi màu nâu sẫm 
• Làm khô vùng bệnh: phun thuốc chứa hoạt chất như Metalaxyl, Fosetyl-Al, hoặc gốc đồng để khử sơ bộ và giúp vết bệnh nguội và khô hơn 

2. Cắt, cạo bỏ phần mô hoại

• Dùng dao sắc, sạch: loại bỏ vỏ và mô bệnh, cạo đến khi nhìn thấy lớp gỗ còn khỏe.
• Tiêu hủy tận gốc: đem phần bị cạo ra khỏi vườn để tránh lây lan.
• Vệ sinh dụng cụ mỗi lần xử lý để tránh truyền bệnh chéo 

3. Quét thuốc trị nấm trực tiếp lên vết thương

• Pha thuốc đúng liều: sử dụng thuốc Metalaxyl, Dimethomorph, Fosetyl-Al, gốc đồng (ví dụ: Copper Hydroxide), hoặc hỗn hợp như Metalaxyl + Mancozeb.
• Quét đều và đẫm vào vết cạo.
• Lặp lại sau 5–7 ngày nếu vết bệnh vẫn còn ẩm hoặc lan rộng 

4. Xới đất và xử lý vùng rễ

• Xới nhẹ xung quanh gốc để thuốc thẩm thấu tốt.
• Quét thuốc lên rễ lớn nếu bị tổn thương, sau đó tưới gốc với cùng thuốc trị nấm hoặc tuyến trùng 
• Có thể phun thuốc gốc đồng đều quanh gốc để ngăn tái phát.

5. Phục hồi cây và theo dõi

• Sau khoảng 5–7 ngày, khi vết thương đã khô, sạch bệnh, bôi keo liền sẹo LS100 lên vùng đã xử lý.  LS100 giúp bảo vệ vết thương khỏi côn trùng, nước và vi khuẩn, tạo màng bảo vệ và hỗ trợ kéo da non – liền mô – liền sẹo nhanh hơn.
• Bón phân phục hồi: phun amino acids, vi lượng; tưới phân hữu cơ hoặc men vi sinh (Trichoderma, EM) giúp tăng đề kháng, tái tạo mô nhanh 
• Kiểm soát tưới tiêu: đảm bảo vườn thoát nước tốt, tránh ngập úng kéo dài 
• Theo dõi định kỳ: kiểm tra vết thương sau 7–10 ngày, xử lý bổ sung nếu cần.

Lý do nhiều nhà vườn xử lý xì mủ đúng mà cây vẫn yếu

Chính là bỏ qua bước phục hồi và liền sẹo. Nhiều người xử lý nấm xong là… bỏ đó. Nhưng thực tế, vết thương để hở rất lâu, dễ bị tái nhiễm, khô nứt, thậm chí lan rộng.

Việc bôi keo liền sẹo cho sầu riêng, nhất là sản phẩm như LS100 – có thành phần sinh học và khả năng kích mô da – sẽ giúp cây nhanh phục hồi hơn hẳn.

Lợi ích khi dùng keo LS100 sau xử lý xì mủ

• Ngăn tái nhiễm nấm trong mùa mưa
• Không để lại sẹo xấu, giúp thân cây trơn lại như ban đầu
• Tăng khả năng hồi phục tự nhiên mà không cần thêm nhiều thuốc
• Bám chắc, không bong tróc dù cây ngoài nắng mưa
• Đặc biệt, LS100 không độc, an toàn khi cây đang mang trái, nên dùng được cho cả vườn đang vào giai đoạn nuôi quả.

Tóm tắt

• Nguyên nhân sâu xa: do nấm Phytophthora spp. lưu tồn dùng bào tử trong đất, lây lan từ công cụ, nước, đất cũ.
• Yếu tố kích hoạt: mưa nhiều, độ ẩm cao, ngập úng, vườn rậm, vết thương và dinh dưỡng cây thiếu cân đối.
• Khu vực nguy cơ: từ rễ, cổ rễ, thân, cành, đến lá và trái đều có thể bị bệnh.

Chìa khóa phòng ngừa hiệu quả

• Cải thiện thoát nước, tránh ngập úng và ngăn ứ đọng nước quanh gốc.
• Thông thoáng vườn, tỉa bớt cành, giảm mật độ làm vườn.
• Khử trùng dụng cụ, xử lý đất, hạn chế mang bệnh từ vùng khác.
• Quản lý dinh dưỡng cân đối, tránh dư đạm.
• Vệ sinh vườn, bỏ mủ cắt bỏ bộ phận bệnh và tiêu hủy đúng cách.

Tổng kết

• Xử lý xì mủ sầu riêng không dừng lại ở việc cạo sạch và bôi thuốc. Muốn cây thực sự hồi phục, giữ thân sạch đẹp, và không để lại sẹo xấu, thì việc sử dụng keo liền sẹo LS100 là một bước không thể thiếu.
• Kỹ thuật tuy nhỏ, nhưng hiệu quả lại vô cùng lớn: giữ thân khỏe, trái không rụng, cây không mất sức sau vụ mùa. Bà con hãy đầu tư đúng chỗ, để mỗi mùa sầu riêng đều là mùa bội thu.

👉 Xem thêm: Keo liền sẹo LS100 – giải pháp phục hồi vết thương cây sầu riêng